Czy samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, którego organem założycielskim jest gmina, może być traktowany jako jednostka organizacyjna gminy?
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.) nie definiuje pojęcia gminnej jednostki organizacyjnej. Jednak powiązania organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej z gminą dają podstawę prawną do kwalifikacji zakładów opieki zdrowotnej utworzonych przez gminę do gminnych jednostek organizacyjnych. Taki pogląd został zaprezentowany w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 lipca 2009 r., sygn. akt II OSK 664/09. |
Według NSA, z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h) ustawy o samorządzie gminnym wynika, że do właściwości rady gminy należy m.in. tworzenie, likwidacja i reorganizacja przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażenie ich w majątek. Daje to podstawę do przyjęcia, że gminna jednostka organizacyjna to jednostka utworzona na podstawie uchwały rady gminy, przy czym nie ma znaczenia, czy jednostka ta na podstawie przepisów szczególnych będzie miała przyznaną osobowość prawną. Przy określeniu zatem zakresu pojęcia "gminnej jednostki organizacyjnej" przesądzające znaczenie ma utworzenie przez gminę na podstawie uchwały rady gminy oraz powiązanie organizacyjne z gminą. Przenosząc te ustalenia na rozwiązania przyjęte w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (obowiązującej przed wejściem w życie ustawy o działalności leczniczej, czyli przed 1 lipca 2011 r.) należy stwierdzić, że utworzone przez gminę zakłady opieki zdrowotnej są gminnymi jednostkami organizacyjnymi.
Zwracamy uwagę, że odmienne stanowisko zajął w tej kwestii Sąd Najwyższy w wyroku z 28 lutego 2006 r., sygn. akt II PK 189/05, OSNP 2007/5-6/63. Stanowisko to było jednak mocno krytykowane wśród przedstawicieli doktryny. W uzasadnieniu do wyroku Sąd Najwyższy dokonał zróżnicowania pojęć: "jednostka organizacyjna gminy", "gminna osoba prawna" oraz "gminna jednostka organizacyjna". Zdaniem sądu terminy te odnoszą się do trzech odrębnych od siebie podmiotów. Konsekwencją powyższego jest m.in. to, że podobnie brzmiące sformułowania "jednostka organizacyjna gminy" oraz "gminna jednostka organizacyjna" nie są synonimami i nazwy te nie mogą być używane zamiennie. W opinii Sądu Najwyższego "jednostką organizacyjną gminy" jest podmiot realizujący zadania publiczne, który w odróżnieniu od gminnej jednostki organizacyjnej nie posiada osobowości prawnej. Sąd stanął na stanowisku, że należy rozróżniać publiczne zakłady opieki zdrowotnej utworzone przez gminę (jednostkę samorządu terytorialnego), które są samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej posiadającymi osobowość prawną, od publicznych zakładów opieki zdrowotnej, które jej nie mają. Te pierwsze nie są jednostkami organizacyjnymi gminy. Te drugie stanowią jednostki organizacyjne gminy i mieszczą się również w szerszym pojęciu gminnej jednostki organizacyjnej.
Powyższy wyrok został oceniony krytycznie. Przedstawiciele doktryny twierdzą, że sformułowania "jednostka organizacyjna gminy" i "gminna jednostka organizacyjna" są używane przez ustawodawcę zamiennie.
|