Czy do ksiąg rachunkowych samorządowej jednostki budżetowej można wprowadzić nowo ujawnione środki trwałe (budynki i budowle) w wartości określonej przez rzeczoznawcę majątkowego? Rzeczoznawca – z uwagi na wysokie koszty wykonania operatu dla pojedynczego obiektu – określi wartość składników majątkowych dla grupy nieruchomości, biorąc pod uwagę takie dane jak położenie nieruchomości w konkretnej strefie miasta, rok budowy, powierzchnię, funkcję użytkową, materiał wykonania; nie będzie to jednak wycena konkretnego pojedynczego obiektu.
Samorządowa jednostka budżetowa zobowiązana jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości. Art. 3 ust. 1 pkt 12 tej ustawy stanowi, że dla uznania składników majątkowych jako aktywa jednostki, a w konsekwencji do ujęcia ich w księgach rachunkowych i wykazania w sprawozdaniu finansowym (bilansie) jednostki, powinny zostać spełnione warunki określone w tym przepisie. Zatem powinny być to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Definicję środków trwałych dla jednostek budżetowych zawiera § 2 pkt 5 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości budżetowej. Przepis ten stanowi, że przez środki trwałe w jednostkach budżetowych rozumie się środki, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości, w tym środki trwałe stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, otrzymane w zarząd lub użytkowanie i przeznaczone na potrzeby jednostki.
Zadaniem rachunkowości w odniesieniu do środków trwałych jest w szczególności ujęcie poszczególnych składników środków trwałych w ewidencji analitycznej, prowadzonej w różnej formie i w sposób umożliwiający kontrolę ich wykorzystania i zużycia. Niezależnie od zróżnicowanych podejść organizacyjnych istnieją szczególne wymogi stawiane ewidencji analitycznej środków trwałych w każdej jednostce zobowiązanej do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości. Do takich wymogów należy m.in. obowiązek szczegółowego ujęcia każdego obiektu inwentarzowego oraz prowadzenie księgi inwentarzowej. Obowiązek szczegółowego ujęcia każdego składnika środków trwałych wynika stąd, że składnik taki jest – ze względu na swój charakter, wartość oraz przeznaczenie – przedmiotem specjalnego traktowania w rachunkowości. Wyraża się ono w tym, że każdy środek trwały uważa się za odrębny obiekt inwentarzowy.
Potwierdzeniem powyższego są regulacje zawarte w przepisach statystycznych. Definicja środków trwałych zawarta w ustawie o rachunkowości została bowiem powtórzona w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz. U. nr 242, poz. 1622). Zakres rzeczowy środków trwałych objętych grupą 1 "Budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego" określono w oparciu o rozporządzenie w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych. W KŚT za podstawową jednostkę ewidencji przyjmuje się pojedynczy element majątku trwałego spełniający określone funkcje w procesie wytwarzania wyrobów i świadczenia usług.
 |
Klasyfikacja Środków Trwałych dostępna jest w serwisie www.klasyfikacje.gofin.pl |
W odniesieniu do zasad wyceny środków trwałych przepisy ustawy o rachunkowości stanowią, że środki trwałe, w tym budynki i budowle, wprowadza się do ksiąg rachunkowych jednostek w wartości początkowej stanowiącej cenę ich nabycia lub koszt wytworzenia. W odniesieniu do jednostek budżetowych, przepisy § 6 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości budżetowej wskazują, że środki trwałe stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego otrzymane nieodpłatnie, na podstawie decyzji właściwego organu, mogą być wycenione w wartości określonej w tej decyzji. W sytuacji gdy w decyzji tej nie została określona wartość, do wyceny środków trwałych stosuje się ogólne zasady wynikające z ustawy o rachunkowości, tj. cenę nabycia lub koszt wytworzenia. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów jego wyceny dokonuje się według cen sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. Za cenę (wartość) sprzedaży netto składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży oraz powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy (art. 28 ust. 2 i 5 ustawy o rachunkowości).
| Ustawa o rachunkowości – poza zdefiniowaniem wartości godziwej – nie określa sposobu kalkulacji tej wartości. Najlepszą podstawą ustalenia wartości godziwej są aktualne ceny, uzyskane na aktualnym rynku dla nieruchomości podobnych pod względem lokalizacji. Wyceny takiej może dokonać rzeczoznawca majątkowy. Niemniej jednak z punktu widzenia zasad rachunkowości nie ma takiego obowiązku. Dopuszczalne jest zatem powołanie przez kierownika jednostki komisji, która dokona oszacowania poszczególnych budynków i budowli wprowadzanych do ewidencji według cen ich nabycia lub ceny sprzedaży takiej samej lub podobnej nieruchomości. Podstawą do tego oszacowania mogą być – naszym zdaniem – wartości budynków i budowli zawarte w operacie szacunkowym rzeczoznawcy majątkowego. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
