Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księga podatkowa  »   Nieuznanie księgi za dowód w postępowaniu podatkowym
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Nieuznanie księgi za dowód w postępowaniu podatkowym

Przegląd Podatku Dochodowego nr 9 (393) z dnia 1.05.2015
1. Podatkowa księga jako dowód

Na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnicy (osoby fizyczne) prowadzący działalność gospodarczą ustalają dochód (stratę), podstawę opodatkowania i wysokość należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy. Aby w postępowaniu księga ta stanowiła dowód tego, co wynika z zawartych w niej zapisów, musi być prowadzona rzetelnie i w sposób niewadliwy (art. 193 § 1 Ordynacji podatkowej).

Podatkową księgę przychodów i rozchodów uważa się za:

  • niewadliwą, jeżeli jest ona prowadzona zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1037) oraz z objaśnieniami do wzoru księgi, zawartymi w załączniku nr 1 do tego rozporządzenia,
     
  • rzetelną, jeżeli dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty.

Warto przy tym zaznaczyć, że w myśl § 11 ust. 4 i 5 powołanego rozporządzenia, podatkową księgę przychodów i rozchodów uznaje się za rzetelną także wtedy, gdy:

1) niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu/kosztu nie przekraczają łącznie (odpowiednio) 0,5% przychodu/kosztu wykazanego w księdze za dany rok podatkowy lub przychodu/kosztu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy, lub

2) brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie księgi, lub

3) błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania, z wyjątkiem błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny, lub

4) podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze przed rozpoczęciem kontroli przez naczelnika urzędu skarbowego lub przez organ kontroli skarbowej, lub

5) błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada dowody księgowe odpowiadające warunkom, o których mowa w § 12 ust. 3 rozporządzenia.


2. Szacowanie dochodu przez organ podatkowy

W przypadku gdy organ podatkowy stwierdzi, że księgi podatkowe (m.in. podatkowa księga przychodów i rozchodów) są prowadzone nierzetelnie, nie uznaje ich (w całości lub części) za dowód w postępowaniu podatkowym. W rezultacie może określić podstawę opodatkowania w drodze oszacowania, stosując jedną z metod określonych w art. 23 § 3 Ordynacji podatkowej, tj. metodę:

1) porównawczą wewnętrzną - polegającą na porównaniu wysokości obrotów w tym samym przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w których znana jest wysokość obrotu,

2) porównawczą zewnętrzną - polegającą na porównaniu wysokości obrotów w innych przedsiębiorstwach prowadzących działalność o podobnym zakresie i w podobnych warunkach,

3) remanentową - polegającą na porównaniu wartości majątku przedsiębiorstwa na początku i na końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu,

4) produkcyjną - polegającą na ustaleniu zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa,

5) kosztową - polegającą na ustaleniu wysokości obrotu na podstawie wysokości kosztów poniesionych przez przedsiębiorstwo, z uwzględnieniem wskaźnika udziałów tych kosztów w obrocie,

6) udziału dochodu w obrocie - polegającą na ustaleniu wysokości dochodów ze sprzedaży określonych towarów i wykonywania określonych usług, z uwzględnieniem wysokości udziału tej sprzedaży (wykonanych usług) w całym obrocie.

W razie gdy nie można zastosować żadnej z wymienionych metod, organ podatkowy może oszacować podstawę opodatkowania w inny sposób. Jest to jednak dopuszczalne wyłącznie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Podkreślił to NSA w wyroku z 22 kwietnia 2010 r., sygn. akt I FSK 553/09. Sąd uznał, że dokonanie przez organ podatkowy szacowania podstawy opodatkowania według metody innej niż wymieniona w art. 23 § 3 Ordynacji podatkowej wymaga wykazania niemożności zastosowania metod podstawowych.

Należy nadmienić, że określenie podstawy opodatkowania w drodze oszacowania stosuje się, gdy:

1) wystąpi brak ksiąg podatkowych lub innych danych niezbędnych do jej określenia lub

2) dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania, lub

3) podatnik naruszył warunki uprawniające do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania.

Organ podatkowy odstępuje od określenia podstawy opodatkowania w drodze oszacowania, gdy dane wynikające z ksiąg podatkowych, uzupełnione dowodami uzyskanymi w toku postępowania, pozwalają na określenie podstawy opodatkowania (art. 23 § 2 Ordynacji podatkowej).


3. Koszty podatkowe gdy kwestionowana jest wartość dowodowa ksiąg podatkowych

Jeżeli podatnik nie przestrzega określonych wymogów związanych z dokumentowaniem zdarzeń mających znaczenie przy obliczaniu zobowiązania podatkowego, obciąża go ryzyko związane z nierzetelnym prowadzeniem ksiąg podatkowych. Jak wspomniano wcześniej, organ podatkowy może wówczas oszacować podstawę opodatkowania.

Warto wiedzieć, że decydując się na oszacowanie podstawy opodatkowania, organ podatkowy nie może pominąć kosztów zakupu towarów, zwłaszcza gdy wynikają one z dokumentów, na podstawie których ustalany jest przychód niezaewidencjonowany przez podatnika. Takie stanowisko zajął NSA w wyroku z 13 stycznia 2015 r., sygn. akt II FSK 2964/12.

Z drugiej strony podatnik, który zaniedbał swoje obowiązki w zakresie dokumentowania zdarzeń gospodarczych, nie może liczyć, że organ podatkowy dokona oszacowania kosztów uzyskania przychodów, w sytuacji gdy nie ma podstaw do stosowania instytucji oszacowania podstawy opodatkowania. Jak stwierdził NSA w wyroku z 11 grudnia 2014 r., sygn. akt II FSK 3024/12 oszacowanie nie może być stosowane w celu ominięcia wymogu wykazania, że określony wydatek został faktycznie poniesiony w celu uzyskania przychodów.


Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Księga podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.