Skutki zawarcia układu ratalnego z ZUS

Kontrola ZUS wykazała zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy. W październiku 2013 r. zawarliśmy z ZUS układ ratalny, w którym ww. zadłużenie rozłożono na raty. Każda rata składa się ze składki, odsetek i opłaty prolongacyjnej. Jak zaksięgować spłatę każdej raty?

W świetle postanowień art. 29 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.), ZUS może na wniosek dłużnika rozłożyć należności z tytułu składek na raty, umożliwiając płatnikowi składek uregulowanie należności w uzgodnionym przez ZUS terminie. Powyższy przepis nie dotyczy jednak składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonych oraz składek na ich ubezpieczenie zdrowotne.

Rozłożenie zaległości z tytułu składek na raty następuje w formie umowy cywilnoprawnej, zwanej układem ratalnym, określającej szczegółowo warunki oraz harmonogram spłat zaległości.

Od składek, które rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę (począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie ulgi w formie ratalnej spłaty zadłużenia), w zamian płatnik składek zobowiązany jest do uiszczenia opłaty prolongacyjnej. ZUS nalicza ją na zasadach określonych w przepisach Ordynacji podatkowej. Opłata ta jest naliczana od następnego dnia po ustawowym dniu wymagalności składki do dnia odroczenia włącznie, w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę obowiązującej w dniu podpisania umowy. Opłata prolongacyjna naliczana jest odrębnie od każdej raty przypadającej do zapłaty.

Co istotne, mimo zawarcia układu ratalnego, płatnik zobowiązany jest do terminowego opłacania składek bieżących (w pełnej wysokości).

Z pytania wynika, iż - oprócz zaległości wobec ZUS z tytułu składek - na raty rozłożono również odsetki za zwłokę. Są to odsetki naliczone do dnia złożenia wniosku o udzielenie ulgi w formie ratalnej spłaty zadłużenia. Dlatego też, w momencie otrzymania z ZUS decyzji o rozłożeniu zaległości z tytułu składek na raty, kwotę tych odsetek (w pełnej wysokości) wskazane jest zaksięgować w ciężar kosztów finansowych (jeśli oczywiście nie dokonano tego wcześniej), zapisem:

W ciężar kosztów finansowych odniesiona zostanie również naliczona przez ZUS opłata prolongacyjna (w wysokości wynikającej z otrzymanej decyzji). Jednak powinna ona obciążyć konto 75-1 jedynie w części dotyczącej danego okresu sprawozdawczego. Jeżeli ustalone terminy zapłaty przekraczają rok obrotowy, ewidencję opłaty prolongacyjnej wskazane jest prowadzić za pośrednictwem konta 65-1 "Inne rozliczenia międzyokresowe".

Jak wykazać w bilansie na 31 grudnia 2013 r. rozłożone na raty zobowiązanie wobec ZUS, które będziemy spłacać przez kilka lat?

Do zobowiązań długoterminowych zalicza się przy tym tę część zobowiązania, która według umowy wymaga spłaty później niż w roku następującym po dniu bilansowym. Natomiast do zobowiązań krótkoterminowych zalicza się tę część zobowiązania, która wymaga spłaty w roku następującym po dniu bilansowym.

Jeśli dzień bilansowy w jednostce przypada na 31 grudnia 2013 r., to do zobowiązań długoterminowych jednostka zaliczy tę część zobowiązania wobec ZUS, która przypada do spłaty w 2015 r. i latach następnych, a do zobowiązań krótkoterminowych - tę, która przypada do spłaty w 2014 r.

Przykład

I. Założenia:

1. Zaległość jednostki wobec ZUS z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za 2013 r. wynosiła: 19.200 zł. W październiku 2013 r. jednostka zawarła z ZUS układ ratalny, w którym zaległość rozłożono na 24 raty. Oprócz zaległości z tytułu składek, na raty rozłożono również odsetki za zwłokę naliczone do dnia złożenia wniosku o udzielenie ulgi w formie ratalnej spłaty zadłużenia w wysokości: 1.560 zł.

2. W decyzji o rozłożeniu zaległości na raty ZUS naliczył do każdej raty opłatę prolongacyjną. Opłata prolongacyjna wynosiła w sumie: 1.980 zł, z czego: 55 zł przypada do zapłaty w 2013 r., 750 zł - w 2014 r. i 1.175 zł - w 2015 r.

3. Wysokość (w złotych) poszczególnych rat przedstawiała się następująco:

4. Do czasu otrzymania decyzji jednostka nie ujęła w księgach odsetek od zaległości z tytułu składek.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

IV. Fragment bilansu na 31 grudnia 2013 r.: