Jak księguje się opłatę za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności?
Opłata za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności (wraz z innymi wydatkami związanymi z nabyciem tego gruntu) zwiększa wartość początkową nabytego gruntu. W księgach ujmuje się ją więc zapisem:
|
Zasady przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności reguluje ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2012 r. poz. 83). W świetle tej ustawy, osoby fizyczne oraz osoby prawne, które w dniu 13 października 2005 r. były użytkownikami wieczystymi nieruchomości, mogą wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności.
Osoba, na rzecz której prawo użytkowania wieczystego zostało przekształcone w prawo własności nieruchomości, zobowiązana jest do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi opłaty z tytułu tego przekształcenia (art. 4 ust. 1 ww. ustawy). Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości następuje nieodpłatnie wyłącznie w przypadkach określonych w art. 5 wskazanej ustawy.
Prawo użytkowania wieczystego przekształca się w prawo własności nieruchomości z dniem, w którym decyzja o przekształceniu stała się ostateczna. Decyzja o przekształceniu, wydana przez właściwy organ, stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej.
Grunt nabyty na własność zalicza się do środków trwałych i ujmuje w księgach rachunkowych w wartości początkowej równej cenie nabycia. W świetle zaś art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości, cenę nabycia środka trwałego stanowi ogół kosztów poniesionych przez jednostkę do dnia przyjęcia tego środka do używania. Wobec tego koszty towarzyszące nabyciu środka trwałego (tutaj: gruntu), poniesione przed przyjęciem go do używania – w tym opłata za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności – zwiększają jego wartość początkową.
Należy przy tym pamiętać, iż wraz z nabyciem gruntu na własność wygasa prawo użytkowania wieczystego tego gruntu. Jeżeli prawo to zostało nabyte odpłatnie, wówczas dla celów bilansowych jego nieumorzoną wartość początkową odnosi się na zwiększenie wartości początkowej gruntu (nabytego w drodze przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności).
Dodatkowo, z ewidencji pozabilansowej należy wyksięgować grunt będący w użytkowaniu wieczystym – jednostronnym zapisem po stronie Ma konta 09 "Grunty w użytkowaniu wieczystym". Przypomnijmy, że jednostka była zobowiązana ująć wartość gruntu, do którego miała prawo użytkowania wieczystego, po stronie Wn tego konta w dacie wprowadzenia tego prawa do ewidencji księgowej.
W których pozycjach bilansu ująć zobowiązanie z tytułu opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności, gdy płatność rozłożono na 10 lat (spłata raz w roku)?
Rozłożone na raty zobowiązanie z tytułu opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności (w wielkości wynikającej z konta 24) prezentuje się w pasywach bilansu z podziałem na długoterminowe i krótkoterminowe, odpowiednio w pozycjach:
|
Do zobowiązań długoterminowych zalicza się przy tym tę część zobowiązania, która wymaga spłaty później niż w roku następującym po dniu bilansowym. Natomiast do zobowiązań krótkoterminowych zalicza się tę część zobowiązania, która wymaga spłaty w roku następującym po dniu bilansowym.
Przykładowo, jeśli dzień bilansowy w jednostce przypada 31 grudnia 2014 r., to do zobowiązań długoterminowych zaliczy ona część zobowiązania z tytułu opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności, przypadającą do spłaty w 2016 r. i latach następnych, a do zobowiązań krótkoterminowych – tę część, którą należy spłacić w 2015 r.
Przykład
I. Założenia:
1. W styczniu 2014 r. jednostka otrzymała decyzję w sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności. Opłata za przekształcenie wynosi: 45.000 zł i będzie płacona w ratach przez 10 lat (raz w roku w wysokości: 4.500 zł).
2. Nabyte wcześniej odpłatnie prawo użytkowania wieczystego gruntu wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej zaliczono do środków trwałych i amortyzowano dla celów bilansowych. Wartość początkowa tego prawa wynosi: 22.000 zł, a dotychczasowe umorzenie: 7.700 zł.
3. Wartość gruntu (będącego w użytkowaniu wieczystym) ujętego w ewidencji pozabilansowej wynosi: 95.000 zł.
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
1. LT – wyksięgowanie z ewidencji bilansowej prawa użytkowania wieczystego gruntu przekształconego w prawo własności: | |||
a) wartość początkowa prawa użytkowania wieczystego gruntu | |
01 | |
b) dotychczasowe umorzenie | 7.700 zł | |
|
c) wartość nieumorzona | 14.300 zł | 08 | |
2. PK – opłata z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności – na podstawie otrzymanej decyzji – zwiększająca wartość początkową gruntu | 45.000 zł | 08 | 24 |
3. OT – przyjęcie gruntu do ewidencji środków trwałych | 59.300 zł | 01 | 08 |
4. WB – uiszczenie pierwszej raty opłaty za przekształcenie | 4.500 zł | 24 | |
5. PK – wyksięgowanie z ewidencji pozabilansowej wartości gruntu będącego w użytkowaniu wieczystym (zapis jednostronny) | 95.000 zł | 09 |
III. Księgowania:
Ewidencja pozabilansowa
Jednostka zaprezentuje w pasywach bilansu sporządzonego na koniec 2014 r. zobowiązanie z tytułu opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności odpowiednio w pozycjach:
|