Odsetki od lokat bankowych naliczone w trakcie roku oraz przy wycenie bilansowej

W 2014 r. założyliśmy lokatę bankową. Odsetki dopisywane są w okresach kwartalnych. Jak księgować je w trakcie roku i czy naliczać je na dzień bilansowy?

Zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, odsetki od lokat bankowych naliczone przez bank zwiększają stan środków pieniężnych na danym rachunku bankowym lokaty i podlegają zaliczeniu do przychodów finansowych. Ponieważ w rachunku zysków i strat odsetki wykazuje się odrębnie (w oddzielnym wierszu przychodów finansowych), wskazane jest utworzenie w ramach kont zespołu 7 konta do ich ewidencji, np. konta 75-0/2 "Przychody finansowe z tytułu odsetek".

W trakcie roku odsetki naliczane przez bank (zgodnie z umową) mogą być ujmowane i kapitalizowane na wyodrębnionym rachunku lokat lub na rachunku bieżącym jednostki, zapisem:

W przychodach finansowych danego roku obrotowego, oprócz odsetek faktycznie dopisanych przez bank, należy ująć także odsetki, które na koniec roku nie stanowią jeszcze należności jednostki, tj. których termin zapadalności przypada po dniu bilansowym i tym samym termin dopisania do lokaty odsetek przypada również po tym dniu. Obowiązek ten wynika z zasady memoriału, określonej w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości, która nakazuje ująć w księgach rachunkowych m.in. wszystkie osiągnięte, przypadające na rzecz jednostki przychody, niezależnie od terminu ich zapłaty.

Istotne jest jednak, aby odsetki takie były rzeczywiście jednostce należne na dzień bilansowy. Chodzi o to, aby późniejsza wypłata odsetek nie była uwarunkowana utrzymaniem lokaty w danym okresie. Jeżeli zatem z umowy z bankiem wynika, że np. wcześniejsze zerwanie lokaty odbiera prawo do otrzymania odsetek za okres objęty sprawozdaniem, to mając na uwadze zasadę ostrożności, nie należy wykazywać takich odsetek po stronie przychodów.

Jeśli natomiast ewentualne wcześniejsze zerwanie lokaty (dokonane po dniu bilansowym) pozostaje bez wpływu na wysokość odsetek należnych na dzień bilansowy, to takie nienotyfikowane odsetki ujmuje się w księgach rachunkowych następująco:

Można również o ich wartość zwiększyć kwotę lokaty wykazaną na koncie 13-5/1.

Ustalone na dzień bilansowy odsetki (pomimo, że nie stanowią jeszcze notyfikowanej należności jednostki) wykazuje się w aktywach bilansu łącznie z lokatą, odpowiednio w pozycjach, do których zakwalifikowano lokatę - niezależnie od sposobu ujęcia tych odsetek w księgach rachunkowych, tj. na koncie 65 lub 13-5/1.

Lokaty terminowe wykazuje się w aktywach bilansu, w zależności od tego, na jaki okres zostały założone, odpowiednio w pozycji:

a) A.IV.3. lit. a) lub b) - "Inne długoterminowe aktywa finansowe", gdy lokatę założono na okres dłuższy niż 12 miesięcy,

b) B.III.1. lit. a) lub b) - "Inne krótkoterminowe aktywa finansowe", gdy lokatę założono na okres od 3 miesięcy do 12 miesięcy,

c) B.III.1. lit. c) - "Inne środki pieniężne", gdy lokatę założono na okres do 3 miesięcy.

W roku następnym, w dacie dopisania odsetek przez bank, jednostka może dokonać następujących zapisów:

a) kwota odsetek naliczona przez bank:

- Wn konto 13-5/1 "Rachunek lokat terminowych" lub 13-0 "Rachunek bieżący",

b) wyksięgowanie odsetek naliczonych przez jednostkę na dzień bilansowy:

- Ma konto 65 lub 13-5/1,

c) różnica pomiędzy odsetkami doliczonymi przez bank a zarachowanymi przez jednostkę na dzień bilansowy:

- Ma konto 75-0/2.

Alternatywnym sposobem wykazania odsetek naliczonych przez bank przy równoczesnym uwzględnieniu odsetek naliczonych na dzień bilansowy jest wystornowanie zapisów dokonanych na dzień bilansowy (zapis ujemny: Wn konto 65, Ma konto 75-0/2) z jednoczesnym ujęciem przychodów z tytułu odsetek faktycznie naliczonych przez bank (Wn konto 13-5/1, Ma konto 75-0/2).

Dekretacja:

Księgowania: