Cena nabycia
W myśl prawa bilansowego wartość początkową zakupionych środków trwałych stanowi cena ich nabycia. Obejmuje ona ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również:
a) niepodlegający odliczeniu podatek VAT oraz podatek akcyzowy,
b) koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.
Wynika to z art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości.
Również dla celów podatku dochodowego wartość początkową środków trwałych nabytych odpłatnie stanowi ich cena nabycia. W myśl art. 16g ust. 3 ustawy o pdop i art. 22g ust. 3 ustawy o pdof, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony, albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.
Różnice kursowe od zobowiązań
W celu ujęcia faktury dokumentującej zakup środka trwałego od kontrahenta zagranicznego należy ją przeliczyć na złote według kursu obowiązującego w dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej. Wynik tego przeliczenia należy zamieścić bezpośrednio na dowodzie, chyba że system przetwarzania danych zapewnia automatyczne przeliczenie walut obcych na walutę polską, a wykonanie tego przeliczenia potwierdza odpowiedni wydruk (art. 23 ust. 1 ustawy o rachunkowości).
Różnice kursowe powstałe na zobowiązaniach korygują wartość początkową środka trwałego. Przy czym dodatnie różnice kursowe zmniejszają, natomiast ujemne różnice kursowe zwiększają wartość początkową środka trwałego.
Ujmuje się je w księgach rachunkowych zapisami:
a) dodatnie różnice kursowe
- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",
- Ma konto 08 "Środki trwałe w budowie",
b) ujemne różnice kursowe
- Wn konto 08 "Środki trwałe w budowie",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki".
Jeżeli jednostka będzie posiadała na dzień przyjęcia środka trwałego do używania niezapłacone zobowiązania w walucie obcej zaciągnięte w celu sfinansowania jego zakupu, to powinna na ten dzień obliczyć różnice kursowe i o ich wartość skorygować cenę nabycia środka trwałego. Różnice te ustala się stosując do wyceny zobowiązań kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień oddania środka trwałego do używania. Natomiast po przyjęciu środka trwałego do używania, różnice kursowe od tych zobowiązań rozliczane są według zasad ogólnych, tj. wynikowo (odnoszone są w koszty finansowe lub w przychody finansowe). Znajduje to potwierdzenie w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 24 lipca 2013 r. będącym odpowiedzią na zapytanie naszego Wydawnictwa w tej sprawie.
Różnice kursowe od własnych środków
Z przepisów ustawy o rachunkowości nie wynika obowiązek korygowania wartości początkowej środków trwałych o różnice kursowe od własnych środków pieniężnych powstałych w wyniku dokonania zapłaty zobowiązań wyrażonych w walucie obcej z rachunku walutowego. Natomiast w myśl przepisów ustaw o podatku dochodowym, tj. art. 16g ust. 5 ustawy o pdop oraz art. 22g ust. 5 ustawy o pdof, cenę nabycia oraz koszt wytworzenia środka trwałego koryguje się o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania. Istniały wątpliwości, czy w wartości początkowej środków trwałych należy uwzględniać także różnice kursowe od własnych środków na rachunku walutowym. Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 22 października 2012 r., będącym odpowiedzią na nasze zapytanie w tej sprawie, poinformowało, że na wartość początkową środków trwałych nabytych lub wytworzonych we własnym zakresie mają wpływ różnice kursowe od własnych środków pieniężnych, które bezpośrednio powstają na operacjach związanych z zapłatą ceny za faktury inwestycyjne, dokonanych przed oddaniem nabytego lub wytworzonego środka trwałego do używania. Takie też stanowisko prezentują obecnie organy podatkowe. Aby uniknąć sporów z organami podatkowymi, można również dla celów bilansowych uwzględniać różnice kursowe od własnych środków pieniężnych na rachunku walutowym.
Ujmuje się je zapisami:
a) dodatnie różnice kursowe
- Wn konto 13-1 "Rachunek walutowy",
- Ma konto 08 "Środki trwałe w budowie",
b) ujemne różnice kursowe
- Wn konto 08 "Środki trwałe w budowie",
- Ma konto 13-1 "Rachunek walutowy".
Przykład 1 Założenia
a) 60.000 euro × 4,1980 zł/euro = 251.880 zł, b) 45.000 euro × 4,1874 zł/euro = 188.433 zł, c) razem (a+b) = 440.313 zł.
a) na rozrachunkach b) od środków pieniężnych na rachunku walutowym
Dekretacja
Księgowania Przykład 2 Założenia
Dekretacja
Księgowania Dla celów podatku dochodowego wartość początkowa maszyny wyniesie 418.710 zł, będzie więc niższa od wartości bilansowej o 1.720 zł (jednostka ustala różnice kursowe według zasad podatkowych, zatem nie uwzględnia w wartości początkowej środków trwałych niezrealizowanych różnic kursowych). |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.)
Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.)
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
|